Dei minste barna blir oftast ramma av grov vald

Alvorleg vald blir definert av Kripos som valdstilfelle der barnet har fått ein alvorleg fysisk skade, varige mein eller døydd. Over halvparten av dei 90 fornærma var under fem månader gamle då skaden vart avdekt, og ein firedel var under to månader gamle.

Den vanlegaste skaden er brot i hovudskallen, følgd av hovudskadar ein går ut frå kjem av kraftig risting. For barna som blir utsette for valden, kan det bety etterverknader livet ut.

- Det er godt dokumentert at å bli utsett for vald i barndommen aukar risikoen for ei rekke psykiske belastningar. Til dømes depresjon, angst, posttraumatisk stressliding, sjølvskading, sjølvmordsforsøk og bruk av rusmiddel. Lista er vond og lang, seier seniorrådgivar Heidi Fischer Bjelland i Kripos til NTB.

Ho har forfatta rapporten saman med Kripos-betjent Anniken Berge.

I tillegg til psykiske plager og plager med rus aukar risikoen òg for fysiske helseplager. I ein høgsterettsdom om kraftig risting, som er omtalt i rapporten, vart eit barn rista så kraftig at det vart påført «varige, omfattende hjerneskader».

Uklare årsaker

Bjelland seier det er vanskeleg å trekke fram enkeltårsaker som gjer at nokon utøver vald, og at det oftast er ein kombinasjon av fleire faktorar.

- Men dei melde som vi veit har ei form for problem med å kontrollere temperamentet sitt, blir oftare melde i sakene som har veldig omfattande skadekonsekvensar for barna, seier ho.

Etterforskingsleiar Kåre Svang trur at dei ramma barna oftast blir skadde i affekt.

- Men den objektive sanninga veit vi ikkje. Hadde folk erkjent kva dei hadde gjort, kunne vi basert oss på det. Men i motsetning til drap på vaksne menneske får vi aldri noka tilståing i desse sakene, seier han til NTB.

Det er registrert ti dødsfall i rapporten, men i berre eitt av desse vart det tatt ut drapssikting.

Utsette heimar

Nesten ein tredel av dei melde foreldra er utanfor arbeidslivet, og over halvparten har ein påvist diagnose eller plager av fysisk eller psykisk art.

- Vi finn òg at over 40 prosent av dei melde har vore tidlegare melde i ei straffesak. Det er ein veldig høg del samanlikna med befolkninga elles, seier Bjelland.

Både rapportforfattarane og Svang synest alderen på dei melde er overraskande.

- Eg synest han var veldig høg. Eg har jobba med dette i 15 år og hatt ein tanke i hovudet om at dette først og fremst gjeld unge førstegongsforeldre, men no viser det seg at vi er oppe i nærare 30 år i snitt, seier Svang.

122 meldingar og frykt for mørketal

122 personar har hatt status som mistenkt, sikta eller domfelt i straffesakene. I sju av dei 90 tilfella har ingen vorte melde. I 83 av sakene var det foreldra til barna som sjølv tok med barnet til ei helseteneste, som deretter avdekte og registrerte skaden.

Svang fryktar at det finst store mørketal.

- Desse barna lever som regel veldig lukka saman med berre mor og far. Vi ser fleire døme på saker der dei har lite kontakt med annan familie og med venner og kjente. Det er få andre som ser barnet enn mor og far.

Bjelland seier at sakene som gjeld dei aller yngste barna, er spesielt vanskelege å førebygge, avdekke og etterforske.

Mange saker blir lagde bort

73 av dei 122 meldingane har vorte lagde bort.

- Det handlar om at politiet ikkje har hatt nok bevis til å gi nokon status som mistenkt eller sikta i saka. Det er eit veldig vanskeleg provbilde i desse sakene, der ein gjerne har skaden som einaste kjelde til mistanke om at barnet er utsett for vald, seier Berge.

Av sakene som vart lagde bort, vart 16 lagde bort med grunngivinga ingen straffbare handlingar, medan 55 saker vart lagde bort på grunn av stoda for prova. Dei to siste meldingane vart lagde bort fordi den melde døydde.

(©NPK)

Illustrasjonsfoto: Sara Johannessen / NTB scanpix