Nær halvparten veit ikkje kva dei får eller treng i pensjon
1,5 millionar av oss har no pensjonskonto vi skal forvalte sjølv, og det vil bli fleire i framtida. Trass i det veit mange ikkje noko om eigen pensjon.
Heile 45 prosent av yrkesaktive vaksne svarar at dei ikkje veit kor mykje dei vil få utbetalt i pensjon den dagen dei er ferdig med arbeidslivet og blir pensjonist. Omtrent like stor del, 46 prosent, har inga oppfatning om kor mykje av noverande lønn dei vil trenge som pensjonist.
Det kjem fram av ei undersøking gjennomført av Ipsos i midten av november 2020 der totalt 1.051 svarte på spørsmål utarbeidd av DNB. Av desse var 791 yrkesaktive vaksne, og dei fekk spørsmål om kva dei visste om den framtidige pensjonen sin.
Trass i den tilsynelatande store mangelen på kjennskap til eigen framtidig pensjon, trur forbrukarøkonom Silje Sandmæl i DNB at fleire har vorte meir opplyste dei siste åra.
– Det har vore ein del merksemd rundt pensjon, men det er ingen tvil om at pensjon er eit ukjent tema for mange, der ein òg kanskje gjer det meir komplisert enn det treng å vere. Med eigen pensjonskonto vil mange nordmenn få betre oversikt over eigen pensjon, seier ho.
Sandmæl håpar òg folk er motiverte til å ta grep om eiga sparing. Særleg etter koronatida har mange moglegheita, fordi skrinlagde reiseplanar, låg rente og låge straumprisar bidrog til meir pengar på bok.
DNBs kundar har i snitt auka innskota på konto gjennom pandemien samanlikna med tilsvarande periode i 2019. Alle aldersgrupper har auka innskota på konto.
Nyttårsforsett
Undersøkinga frå Ipsos viser elles at unge, ikkje så uventa, er meir uvitande om eigen pensjon enn dei som nærmar seg pensjonsalder, men tal frå DNB viser at unge vaksne ser ut til å ha ein plan.
Blant dei som starta sparing i fond og aksjar i fjor, har spesielt dei under 30 år komme på banen. Det viser òg tal frå Aksje Noreg. For 2021 seier halvparten av befolkninga at dei har eit nyttårsforsett. Sparing ligg på topp. Det er særleg dei under 40 år som planlegg å spare meir.
Sandmæls kjepphest har i mange år vore at ein bør byrje å spare til pensjon tidleg, om enn berre nokre hundrelappar i månaden, fordi det å spare «brødsmular» livet gjennom kan gi stor avkasting fram til ein skal pensjonere seg.
– Mange tenkjer at dei sparer ved leggje middel i hytta, i bustaden eller i kunsten. Det er vel og bra å prioritere å betale ned på lån, men når pensjonisttilværet kjem, vil dei ikkje selje kunst eller hytte likevel. Å byte frå hus til leilegheit kastar kanskje heller ikkje så mykje av seg viss det kostar meir å flytte sentrumsnært. Då er det greitt å ha fleire bein å stå på. Du har uansett godt av å bli vand til at dei pengane går fast ut av konto og til sparing kvar månad, seier ho.
Må ta ansvar sjølv
Kundeansvarleg Tor Olsen i rådgivingsselskapet Mercer Marsh Benefits trur nordmenn må byrje å ta meir grep sjølv.
– I Noreg har vi tradisjonelt hatt eit syn på ting, særleg pensjonstilværet, der vi tenkjer at «staten tar vare på deg». Vi nærmar oss nok verda elles: Du må i større og større grad ta det ansvaret sjølv, seier han.
Frå 2017 til 2020 har Noreg falle frå 4. til 8.-plass på Mercer CFA Institute Global Pension Index-studien, som samanliknar pensjonssystema i 39 land. Årsaka til fallet er at Noreg skårar dårlegare mellom anna på kriteriet berekraft.
– Vi heng noko etter andre land når det gjeld avsetning av middel til framtidig pensjon i det offentlege og private, seier Olsen, som elles er litt skeptisk til om drygt halvparten av dei spurde i undersøkinga eigentleg veit kor mykje dei vil få i pensjon når dei går av.
– Eg trur faktisk at det er færre enn 55 prosent, at folk er litt optimistiske med tanke på eige kunnskapsnivå, eller at dei ikkje vil innrømme at dei ikkje veit. For pensjon er komplisert. Det er samansett av fleire delar, og det kan vere mykje å halde orden på, seier Olsen.
(©NPK)
Blant dei unge svarar heile 69 prosent at dei verken veit kva dei vil få i pensjon eller kva dei vil komme til å trenge når dei blir pensjonistar. Illustrasjonsfoto: Berit Roald / NTB
Silje Sandmæl er forbrukarøkonom i DNB og meiner vi med fordel kan spare nokre hundrelappar i aksjar kvar månad frå tidleg alder og ta meir ansvar for eigen pensjon enn vi gjer i dag. Ikkje minst bør vi sette oss inn kva slags pensjonsavtalar vi får frå arbeidsgivaren. Foto: Heiko Junge / NTB
