SV skal revurdere Nato-politikken

I ein tale til SVs landsstyre fredag varsla fungerande leiar Kirsti Bergstø ein «stor og brei» debatt om utanriks- og tryggingspolitikk i partiet framover.

– No er vi i ei tid der alle må tenkje igjennom antakingar og standpunkt, fastslo ho.

Ingrid Fiskaa, som er utanriks- og forsvarspolitisk talsperson for SV på Stortinget, seier konklusjonane skal trekkjast på landsmøtet i mars 2023.

– Der skal prinsipprogrammet vårt opp, og der har vi no også bestemt at vi skal ha ein eigen tryggingspolitisk uttale.

Ny røyndom

Det er krigen i Ukraina og Nato-søknadene frå Sverige og Finland som dannar bakteppet.

Krigsutbrotet førte allereie i byrjinga av mars til at fleire partiprofilar gjekk ut og sa at tida var inne for ein Nato-debatt i partiet, blant dei nestleiar Torgeir Knag Fylkesnes, finanspolitisk talsperson Kari Elisabeth Kaski og Mikkel Grüner i Bergen SV.

Så kom Nato-søknadene frå Sverige og Finland denne veka.

– Eg vil tru at det er delte meiningar om Sverige og Finlands medlemskap i Nato i partiet vårt. Nokon vil seie at svensk og finsk Nato-medlemskap vil auke spenninga – at eit nøytralt belte går tapt, og at det kan slå negativt ut. Og andre vil tenkje at det er ei positiv moglegheit for å byggje tettare nordisk forsvarssamarbeid når Norden er samla i Nato, sa Bergstø i landsstyretalen sin.

Ho stadfesta likevel at SV kjem til å stemme for svensk og finsk Nato-medlemskap i Stortinget.

Håpar på felles nordisk linje

I dag seier SVs prinsipprogram at Noreg bør melde seg ut av Nato og søkje eit tryggingssamarbeid basert på Norden. Nato-motstanden har vore ei kjernesak i partiet sidan forløparen SF vart stifta i 1961.

No er det store spørsmålet kva prinsipprogrammet bør seie viss heile Norden samlast i Nato.

– Svensk og finsk Nato-medlemskap var ikkje aktuelt før no nettopp, påpeikar Fiskaa.

Ho meiner dette også kan gi nye moglegheiter, til dømes til å jobbe for ein felles nordisk politikk for lågspenning i nord og for eit samla nei til atomvåpen i Norden.

– Så er det fullt mogleg å kombinere det med eit meir langsiktig mål om utmelding av Nato. Så dei tinga treng ikkje å stå i motsetning til kvarandre. Men det er openbert ei moglegheit no som den norske regjeringa bør gripe.

Diskusjon om atterhald

I samband med Nato-søknaden har den svenske regjeringa signalisert at det er uønskt med atomvåpen og utanlandske militære basar på svensk jord.

Noreg har hatt den same haldninga.

Finland har derimot ikkje teke slike atterhald. Fiskaa vil ikkje direkte oppmode Finland til å følgje Noreg og Sveriges døme, men er tydeleg på at ho meiner dei to atterhalda er fornuftige.

– Ei atomvåpenfri sone i vår del av verda vil også vere eit viktig bidra til å dempe spenninga og få til ein ny giv i arbeidet for atomvåpennedrusting, seier ho.

Nei til austutviding

I det gjeldande arbeidsprogrammet sitt seier SV dessutan at partiet går imot vidare austutviding av Nato mot grensa til Russland.

Men denne programformuleringa er ikkje retta mot Sverige og Finland, meiner Fiskaa.

– Det var ikkje ei aktuell problemstilling på det tidspunktet. Vi såg nok for oss andre delar av Europa i så måte. Der kan det stille seg annleis, men det er ei vurdering vi eventuelt får komme tilbake til viss det blir aktuelt.

Fiskaa understrekar at Sverige og Finlands eigne ønskjer veg tungt for SV.

– Søsterpartia våre i både Sverige og Finland har vore imot og er imot medlemskap i Nato. Men når avgjerda er teken av desse landa, så respekterer vi det.

(©NPK)

SVs alliansepolitikk skal opp til diskusjon fram mot landsmøtet i 2023. Ingrid Fiskaa er partiets utanriks- og forsvarspolitiske talsperson på Stortinget. Foto: Javad M. Parsa / NTB