Ti år sidan 22. juli: Kongen talar i Oslo Spektrum

Det er gått ti år sidan terrorangrepa i regjeringskvartalet og på Utøya, der til saman 77 menneske vart drepne og endå fleire vart skadde.

Sidan det i år er ti år sidan angrepa, skil markeringane seg litt frå dei førre.

Mellom anna blir det halde ein stor, nasjonal minnemarkering om kvelden 22. juli, som blir direktesend på TV frå Oslo Spektrum, opplyser Statsministerens kontor til NTB.

Der skal kong Harald halde tale, og det blir òg talar frå statsminister Erna Solberg (H) og Ap-leiar Jonas Gahr Støre. Det blir i tillegg ei rekkje ulike kulturelle innslag.

I 2011, ein dryg månad etter angrepa, vart det òg halde ei nasjonal minnemarkering i Oslo Spektrum. Også her talte kongen.

– Som far, bestefar og ektefelle kan eg berre ane noko av smerta deira. Som kongen i landet føler eg med kvar og ein av dykk, sa ein tydeleg prega kong Harald den gongen.

Tiårsutstilling

I dagane før 22. juli blir det halde arrangement fleire stader. Mellom anna skal det på Utøya 20. juli haldast ein internasjonal demokrativerkstad, med norske og internasjonale politikarar og forskarar. Deltakarane er enno ikkje offentleggjorde.

21. juli arrangerer 22. juli-senteret ein samtale mellom direkte ramma etter terroren. Samtalane er ein del av ei arrangementsrekkje ved 22. juli-senteret som strekk seg over resten av året, og som ser terroren i lys av historiske og pågåande truslar mot demokratiet.

Mellom anna er det i år 20 år sidan 15 år gamle Benjamin Hermansen vart drepen. Arrangement på senteret vil utover året belyse sambandslinjer til både dette drapet, og dessutan drapet på Johanne Zhangjia Ihle-Hansen og terrorangrepet på Al-Noor-moskeen i Bærum i august 2019.

Allereie 15. juli opnar senteret utstillinga «10 år etter», der både direkte ramma, vitne og unge som ikkje hugsar terroren, kjem til orde, opplyser senteret til NTB.

Kyrkjeklokker over heile landet

22. juli, som i år fell på ein torsdag, vil det altså bli halde minnemarkeringar både i regjeringskvartalet og på Utøya, på lik linje med tidlegare år.

Ein av forskjellane i år er at medlemmer av kongefamilien vil vere til stades på begge markeringane. Akkurat kven som skal delta, vil bli offentleggjort på eit seinare tidspunkt, opplyser Slottet til NTB.

Om formiddagen blir det halde gudsteneste i Oslo domkyrkje, der mellom anna Nato-sjef og tidlegare statsminister Jens Stoltenberg held tale. Det er òg planlagt tilsvarande markeringar i andre domkyrkjer i landet, mellom anna i Molde og Tønsberg.

Dessutan vil det vere opne kyrkjer ei rekkje stader i landet, og kyrkjeklokkene over heile landet vil ringje klokka 12.

Krevjande planlegging

På grunn av den usikre smittesituasjonen oppmodar Den nasjonale støttegruppa kommunane til å halde eigne lokale markeringar for ramma rundt om i landet.

– Det er så vanskeleg å planleggje i år på grunn av smittevernrestriksjonar, seier leiar Lisbeth Røyneland i Støttegruppa til NTB.

Ho seier at planlegginga er spesielt utfordrande når det gjeld Utøya og kapasiteten på båttransport med éin meters avstand.

Fjorårets markering på øya vart prega av strenge smittevernomsyn. Den vanlegvis fulle grasbakken framfor talarstolen var i fjor nærast tom for AUF-arar. Nøyaktig korleis markering blir i år, er enno ikkje fastslått.

– Vi planlegg for fleire scenario, men det er jo klart at vi nærmar oss eit tidspunkt der vi berre er nøydde til å lande på ei løysing, seier Røyneland.

(©NPK)

I 2011 var det ein tydeleg prega kong Harald som talte i Oslo Spektrum. I år blir det halde ei ny nasjonal minnemarkering i konserthallen, og kongen skal også i år tale. Arkivfoto: Cornelius Poppe / NTB

Leiar Lisbeth Røyneland i Den nasjonale støttegruppa etter 22. juli seier at det er vanskeleg å planleggje tiårsmarkeringa for terrorangrepa med tanke på kapasitetsspørsmål og smittevernomsyn.
Arkivfoto: Tore Meek / NTB

Regjeringskvartalet er under ombygging, og store delar av området er sperra av. Men området rundt det nasjonale 22. juli-minnesmerket er skjerma frå bygginga. Her frå fjorårets markering.
Foto: Heiko Junge / NTB

Tradisjonen tru skal det også i år haldast minnemarkering på Utøya. I fjor var det få AUF-arar som kunne delta av smittevernomsyn. Kor mange som kan delta i år, er enno ikkje avklart.
Foto: Berit Roald / NTB